مقدمه
برای انجام هر ورزش به یک مکان مناسب احتیاج است، یکی از مشکلاتی که امروزه سازندگان سالن‌های ورزشی با آن سر و کار دارند علاوه بر کمبود جا، هزینه‌های اولیه‌ی بسیار سنگین آن است که طراحی سالن‌های ورزشی چند منظوره تا حدودی این مشکلات را بر طرف نموده است، چرا که می‌توان از یک سالن با خط‌کشی‌های استاندارد برای چند ورزش استفاده کرد.
نکته قابل توجه این است که سالن‌های ورزشی چند منظوره باید دارای ابعادی استاندارد باشند که این ابعاد با توجه به رشته‌ی ورزشی انتخاب شده و زمین سالن ورزشی، تعیین می‌شود. در این بخش ابعاد استاندارد سالن‌های ورزشی چند منظوره را شرح خواهیم داد.
سالن چند منظوره چیست؟
برای کاهش هزینه و استفاده‌ی بهینه از یک سالن ورزشی معمولا با ایجاد خط‌کشی، چند ورزش مختلف را می‌توان در یک سالن ورزشی واحد انجام داد، به این سالن‌ها، سالن ورزشی چند منظوره گفته می‌شود. ورزش‌های متداولی که می‌توان در یک سالن چند منظوره تعبیه کرد، ورزش‌های فوتسال، هندبال، بسکتبال، والیبال و بدمینتون است.
از مزیت‌های سالن‌های چند منظوره، کفپوش‌های مورد استفاده در این سالن‌ها است، چرا که می‌توان برای تمامی ورزش‌ها از یک نوع کفپوش استفاده کرده و علاوه بر صرفه‌جویی در هزینه‌های گزاف، سالنی یکپارچه و یکدست به ما بدهد.
ابعاد استاندارد زمین‌های ورزشی در سالن‌های چند منظوره
همانطور که می‌دانیم سالن ورزشی چند منظوره باید دارای ابعادی استاندارد باشد. طبق استاندارد، ابعاد زمین ورزشی در سالن‌های چند منظوره براساس اندازه‌ی زمین فوتسال و حداقل ارتفاع سالن برابر با ارتفاع زمین بدمینتون در نظر گرفته می‌شود. این ابعاد در سطح رسمی 42*25 متر، در سطح غیر رسمی 38*18 متر با ارتفاع 9.1 متر می‌باشد. همچنین باید حداقل 3 متر از طرفین برای حریم زمین در نظر گرفته شود. لازم به ذکر است که این ابعاد بدون در نظر گرفتن فضای جانبی می‌باشد.
حال براساس متراژ کلی زمین سالن چند منظوره، خط‌کشی ورزش‌ها متناسب با ابعاد زمین تغییر می‌کند، اما رعایت تناسب در خط‌کشی و ابعاد زمین‌های ورزشی از اهمیت بالایی برخوردار است.
در ادامه به ابعاد استاندارد و ضخامت خط‌کشی زمین‌های ورزشی قابل اجرا در سالن چند منظوره می‌پردازیم.
ابعاد زمین ورزشی فوتسال
فوتسال در واقع یک رشته‌ی ورزشی مانند فوتبال است، با این تفاوت که تعداد بازیکن‌ها کمتر و سالن بازی کوچکتر در نظر گرفته می‌شود. زمین فوتسال طبق قواعد فیفا در مسابقات جهانی باید دارای ابعادی به طول 38-42 متر، عرض 20-25 متر و حداقل ارتفاع 7 متر باشد، و در سطح بین‌الملل در سالن‌های چند منظوره بنا به اندازه‌ی کلی سالن این ابعاد 20*40 متر در نظر گرفته می‌شود.
ابعاد استاندارد زمین ورزشی فوتسال
لازم به ذکر است که خط‌کشی زمین ورزشی نیز باید دارای استاندارد و اصول خاصی اجرا شود. طبق استاندارد ضخامت خط‌کشی برای زمین فوتسال 8 سانتی‌متر می‌باشد. نکته‌ای که در این زمینه باید به آن دقت شود این است که خطوط روی زمین باید کاملا واضح و یک رنگ باشند.
ابعاد زمین ورزشی هندبال
ورزش هندبال مانند فوتسال است با این تفاوت که در این ورزش بازیکنان اجازه استفاده از پا را ندارند و تنها می‌توانند از دست‌ها برای بازی استفاده کنند. زمین ورزشی هندبال، مستطیلی به ابعاد 20*40 متر با حداقل ارتفاع 7 متر در نظر گرفته می‌شود.
خطوط رسم شده روی زمین هندبال باید کاملا قابل مشاهده باشد و تمام این خطوط باید دارای 5 سانتی‌متر ضخامت باشند به جز خط دروازه که 8 سانتی‌متر پهنا دارد. معمولا برای خط‌کشی زمین هندبال از رنگ سفید یا زرد استفاده میکنند.
ابعاد زمین ورزشی بسکتبال
زمین بسکتبال نسبت به زمین فوتسال و هندبال اندازه‌ی کوچکتری دارد. این ابعاد طبق استاندارد بین‌المللی دارای طول 28 متر، عرض 15 متر و حداقل ارتفاع 7 متر می‌باشد.
ابعاد استاندارد زمین بسکتبال
در این رشته‌ی ورزشی باید منطقه‌ی بازی طبق خط‌کشی با ضخامتی استاندارد معلوم شود، پهنای خط‌کشی زمین بسکتبال 5 سانتی‌متر بوده و معمولا از رنگ سفید استفاده می‌نمایند تا این خطوط به صورت واضح قابل مشاهده باشد.
ابعاد زمین ورزشی والیبال
برای طراحی زمین والیبال طبق استاندارد باید ابعاد 9*18 متر را در نظر گرفت، همچنین برای اجرای مسابقات، زمین والیبال به حداقل 7 متر ارتفاع نیاز دارد. ضخامت خط‌کشی زمین والیبال مانند زمین بسکتبال باید دارای پهنای 5 سانتی‌متر باشد و همانطور که قبلا بیان شد این خطوط کاملا واضح و یک رنگ باشند.
ابعاد استاندارد زمین والیبال
ابعاد زمین ورزشی بدمینتون
بدمینتون نیز مانند تنیس به دو صورت انفرادی و دونفره برگزار می‌شود، که بر همین اساس استانداردی برای ابعاد آن در نظر گرفته شده است. طبق استاندارد برای مسابقات انفرادی، ابعاد زمین 13.40*5.18 متر و برای مسابقات دبل 13.40*6.10 متر با ارتفاع 9.1 متر می‌باشد.
ابعاد استاندارد زمین بدمینتون
چه رنگ‌هایی برای خط‌کشی و سطح سالن ورزشی چند منظوره مناسب است؟
اصولا قواعد خاصی برای انتخاب رنگ کفپوش ورزشی و خط‌کشی ورزش‌ها در سالن‌های ورزشی چند منظوره وجود ندارد و بیشتر سلیقه‌ای کار می‌شود. اما رنگبندی رایجی که معمولا بکار گرفته می‌شود به صورت زیر است:
زمین ورزشی | رنگبندی |
| حاشیه زمین | قرمز، نارنجی، آبی و صورتی |
| فوتبال | آبی و سبز |
| هندبال | آبی و سبز |
| بسکتبال | آبی و سبز |
| والیبال | نارنجی |
| بدمینتون | آبی و سبز |
| خط‌کشی‌ها | سفید و زرد |
قابل ذکر است که یکی از روش‌های مرسوم در انتخاب رنگبندی زمین‌های ورزشی اینگونه است که زمین‌های فوتسال، هندبال، بسکتبال و بدمینتون به صورت یکپارچه اجرا می‌شود و فقط برای زمین والیبال از رنگ نارنجی استفاده میکنند.